تست شخصیت‌شناسی بلبین (Belbin Team Roles) توسط دکتر مردیت بلبین توسعه یافت. این تست در زمینه شناخت و تحلیل شخصیت افراد است که به ویژه در محیط‌های کاری و تیمی کاربرد دارد. و بر اساس نظریه‌ای بنا شده است که هر فرد در یک تیم میتواند نقش خاصی را ایفا کند و این نقش‌ها بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و رفتارهای فردی تعیین میشوند. بلبین معتقد است که برای عملکرد مؤثر یک تیم، وجود ترکیبی از نقش‌های مختلف ضروری است. او هشت نقش متفاوت را شناسایی کرده است که هر یک ویژگی‌ها و رفتارهای خاص خود را دارند. این تست میتواند به افراد کمک کند تا نقش خود را در یک تیم شناسایی کنند و از نقاط قوت و ضعف خود آگاه شوند. در این مقاله با تست بلبین بیشتر آشنا خواهیم شد پس با ما همراه باشید.
تست بلبین در دهه ۱۹۸۰ توسط دکتر مردیت بلبین پژوهشگر انگلیسی توسعه یافت. او دارای دکتری روانشناسی مدیریت است و استاد افتخاری دانشگاه هاروارد نیز میباشد. وی با بررسی رفتارهای گروهی در محیط‌های کاری، متوجه شد که هر فرد در یک تیم ممکن است نقش خاصی ایفا کند که بر اساس ویژگی‌های شخصیتی او تعیین میشود. بلبین در تحقیقات خود بر این نکته تأکید کرد که برای عملکرد مؤثر یک تیم، وجود ترکیبی از نقش‌های مختلف ضروری است. او این نظریه را در کتاب خود با عنوان “Management Teams: Why They Succeed or Fail” منتشر کرد که به سرعت مورد توجه قرار گرفت. نظرات و تحقیقات او کمک شایانی به مفهوم کار تیمی کرده است و از این روی او را پدر کار تیمی میدانند. تست بلبین که یک تست رفتارمحور است در نتیجه همین پژوهش‌هایی که پیرامون کار تیمی صورت گرفته ایجاد شده است و به شناخت افراد در تیم میپردازد.
تست بلبین شامل مجموعه‌ای از سوالات است که به بررسی رفتارها و تمایلات فرد در موقعیت‌های گروهی میپردازد. این سوالات معمولاً به صورت چندگزینه‌ای طراحی شده‌اند و پاسخ‌دهندگان باید گزینه‌ای را انتخاب کنند که بهترین توصیف‌کننده رفتار یا احساس آنها باشد (معمولا دارای ۸ بخش است که هر کدام شامل ۹ مورد میباشد). پس از اتمام تست، نتایج به صورت گزارشی ارائه میشود که شامل نقش‌های تعیین‌شده برای فرد است. این گزارش معمولاً شامل توضیحاتی درباره هر نقش، نقاط قوت و ضعف آن و چگونگی تعامل فرد با دیگر اعضای تیم است. و شامل ۹ نقش است:
۱. تمام‌کننده
۲. شکل دهنده
۳. اجرایی
۴. هماهنگ‌کننده
۵. حامی یا تسهیل گر
۶. فرصت یاب
۷. ایده پرداز
8. متخصص
۹. ارزیاب
تست بلبین ۹ نقش اصلی را شناسایی کرده است که هر کدام ویژگی‌ها و ابعاد خاص خود را دارند:
۱. نقش تمام‌کننده (Completer Finisher): تمام‌کننده‌ها به جزئیات توجه زیادی دارند و معمولاً وظایف را با دقت انجام می‌دهند. آنها تمایل دارند تا کارها را به طور کامل و بی‌نقص به پایان برسانند. افراد این دسته معمولا درونگرا و کمال طلب هستند. معمولا سازمان‌ها این افراد را انتخاب میکنند تا از با کیفیت انجام شدن پروژه‌ها و فعالیت‌ها اطمینان حاصل کنند.
۲. نقش شکل دهنده (Shaper): شکل دهنده‌ها یا محرک‌ها افراد پرانرژی و انگیزه‌دهنده‌ای هستند که میتوانند شور و اشتیاق را در اعضای تیم ایجاد کنند. آنها معمولاً تمایل دارند تا چالش‌ها را قبول کنند و تیم را به سمت پیشرفت سوق دهند. این افراد بحران‌ها را با آغوش باز میپذیرند و آنها را تبدیل به نقطه‌ای برای پیشرفت میکنند.
۳. نقش اجرایی (Implementer): این افراد عمل‌گراهای خواهان نظم هستند و توانایی اجرای طرح‌ها و ایده‌ها را دارند. آنها معمولاً سازمان‌دهی خوبی دارند و میتوانند کارها را به خوبی مدیریت کنند. دارای عزم راسخ هستند و با تلاش خود ایده ها را درواقعیت محقق میکنند.
۴. نقش هماهنگ‌کننده (Coordinator): این افراد توانایی مدیریت و هدایت گروه را دارند. آنها معمولاً مهارت‌های ارتباطی خوبی دارند و میتوانند اعضای تیم را به سمت اهداف مشترک هدایت کنند. توجه و تاکید این گروه بر ارتباطات است و تمرکز آنان بر همکاری بین افراد و موفقیت جمعی است. آنها مورد اعتماد و با آرامش هستند و میتوانند با افراد مختلف ارتباط موثر برقرار کنند.
۵. نقش حامی یا تسهیل گر(Team Worker): حامیان افراد اجتماعی هستند که به همکاری و تعامل با دیگران اهمیت می‌دهند. آنها تمایل دارند تا جو مثبت و همدلی در تیم ایجاد کنند و با استفاده از مهارت گوش دادن فعال سعی میکنند دیگران را درک کنند. حضور این دسته برای هر تیمی لازم و ضروری است و باعث هماهنگی و ایجاد ارتباطات قدرتمند بین افراد میشوند.
۶. نقش فرصت یاب (Resource Investigator): این افراد توانمندی بالایی در برقراری روابط و شبکه سازی دارند. آنها برونگرا و پرشور هستند و فرصت های جدید را کشف و اعلام میکنند. و معمولا در کشف ایده های ناب و مذاکره خوب هستند.
۷. نقش ایده پرداز (Plant): ایده پردازان که به آنها گیاه هم میگویند افراد مبتکر خلاق و ایده‌پرداز هستند. آنها معمولاً ایده‌های جدید و نوآورانه‌ای ارائه می‌دهند و میتوانند به حل مسائل پیچیده کمک کنند. رشد و پیشرفت تیم در گرو خلاقیت و ایده های نوآورانه این افراد است.
8. نقش متخصص (Specialist): متخصصان دارای دانش عمیق در یک حوزه خاص هستند. آنها معمولاً در زمینه‌های تخصصی خود مهارت بالایی دارند و میتوانند به تیم اطلاعات ارزشمندی ارائه دهند. این دسته از افراد دارایی های ارزشمند تیم محسوب میشوند و بوسیله آنهاست که ارزش ایجاد میشود. معمولا متخصصین میتوانند بعنوان یک مشاور حرفه ای در کنار تیم قرار بگیرند.
۹. نقش ارزیاب (Monitor Evaluator): ارزیابان تحلیل‌گر و منطقی هستند و بر خلاف احساسات و غرایز تصمیم می گیرند. آنها توانایی ارزیابی دقیق اطلاعات و تصمیم‌گیری بر اساس داده‌ها را دارند. همچنین آنها افراد دقیق و جدی هستند که در رویارویی با چالش ها همه زوایا را بررسی میکنند و بخوبی تحلیل میکنند.
اعتماد کامل نه به تست بلبین بلکه به هر آزمونی قطعا غلط است. اگرچه این تست‌ها میتوانند سرنخ‌هایی درباره شخصیت فرد مثل شناخت نقاط قوت و ضعف ارائه دهند، اما نباید تنها منبع تصمیم‌گیری باشند چرا که شخصیت و وجود انسان پیچیده‌تر از آن است که یک آزمون چند صفحه‌ای اطلاعاتی را در اختیار او بگذارد که خود، از آنها بی‌خبر است. خودشناسی مهارت ظریفی است که باید در آن غرق شد و طبق آموزه‌های صحیح و اصولی و به مرور زمان به آن دست یافت. استفاده از این قبیل تست‌ها صرفا میتواند کمک‌کننده شخص در مسیر خودشناسی باشد و هیچگاه بعنوان راهکار اصلی نمیتواند مورد استفاده قرار بگیرد.
اعتبار تست بلبین به دلیل استفاده گسترده از آن در سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف افزایش یافته است. بسیاری از مدیران از این تست برای بهبود عملکرد تیمی استفاده کرده‌اند. تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از تست بلبین میتواند منجر به افزایش رضایت شغلی، بهبود ارتباطات درون‌گروهی و افزایش بهره‌وری شود. با این حال، مانند هر ابزار دیگری، اعتبار تست بلبین نیز مورد بحث قرار گرفته است.
اگرچه تست بلبین مزایای زیادی دارد، اما نقدهایی نیز بر آن وارد شده است:
1. عمومیت بیش از حد: برخی از منتقدان معتقدند که تقسیم‌بندی افراد به هشت نقش ممکن است بسیار ساده‌انگارانه باشد و نتواند تنوع رفتارها و ویژگی‌های انسانی را به خوبی منعکس کند.
2. عدم اعتبار علمی کافی: برخی پژوهشگران بر این باورند که تست بلبین هنوز نیازمند تحقیقات بیشتری برای تأیید اعتبار علمی خود است.
3. تأثیر محیط: منتقدان دیگر اشاره میکنند که رفتار افراد ممکن است تحت تأثیر عوامل محیطی قرار گیرد و نمی‌توان تنها بر اساس یک تست شخصیت‌شناسی قضاوت کرد.
من احسان خزانه داری هستم. کوچ حرفه‌ای و مدرس خودشناسی و توسعه فردی. به شما کمک میکنم که خودتان را بهتر بشناسید .
طراحی و توسعه توسط وبیشو
